İşten çıkarma dalgası yayılıyor

Küresel ekonominin yavaşlamasıyla, Amazon, Google ve Microsoft gibi şirketlerinde aralarında bulunduğu şirketlerden ardı ardına işten çıkarma açıklamaları gelirken, bu dalgaya otomotiv sektöründen Ford ve kimya sektöründen Dow da katıldı.

Yüksek enflasyon ve artan faiz oranları küresel ekonomiyi yavaşlatırken, maliyetlerini azaltmak amacıyla işten çıkarma yönünde açıklama yapan büyük teknoloji şirketleri ve Wall Street titanları arasına finans, gayrimenkul, medya, telekom otomotiv ve kimya sektöründen firmalar da ekleniyor.

Teknoloji sektöründeki işten çıkarmaları takip eden Layoffs.fyi sitesinin verilerine göre teknoloji şirketleri, 2022’de yaklaşık 200 bin çalışanının işine son verirken, 2023’in başından beri 210 teknoloji şirketi 67 bin 268 kişinin işini sonlandırdı.

​​​​​​​Resesyon endişeleri ve yüksek enflasyon nedeniyle işten çıkarmalar, küresel bir sorun haline geliyor.

Kovid-19 salgınıyla başlayan küresel ekonomideki gerileme henüz etkisini kaybetmemişken, enflasyon endişeleri, yükselen faizler, yüksek enerji fiyatları ve jeopolitik sorunlar şirketlerin üretimlerinde ve piyasalarda dalgalanmaya neden oluyor.

Salgınla birlikte e-ticaret harcamalarındaki yükseliş nedeniyle iş alımlarını artıran teknoloji firmaları, salgının ardından hızlı ekonomik toparlanmayla yüksek enflasyon ve artan faiz oranlarıyla karşı karşıya kalıyor.

Bazı şirketler salgınıN başlarında ürünlerine yönelik talep artışını karşılayacak kadar çalışan bulmakta zorlanırken, bugün ise alışılmışın dışında yüksek enflasyon, tüketicilerin harcamaya devam etme kabiliyetini aşındırıyor. Bu da şirketlerin satışlarında düşüşlere yol açıyor.

Faiz oranlarındaki hızlı artışlar zayıf tüketici talebi ile birleşince Amazon, Meta ve Google gibi şirketler ve büyük yatırım bankalarını işgücünü azaltmaya zorluyor.

Bunların yanında, başta yapay zeka olmak üzere yeni teknolojilerin birçok işlerde kullanılmasıyla bazı pozisyonlara ihtiyaç ortadan kalkarken, bu da şirketlerin çalışan sayısında azaltmaya gitmesine sebep oluyor.

Küresel ekonomik belirsizliğin yaşandığı ortamda şirketler, karlarındaki düşüşler ve azalan nakit rezervleriyle mücadele ederken, maliyetlerini düşürmeye yönelik adımlar atmak zorunda kalıyor.

Rusya-Ukrayna savaşı ile tırmanan enerji krizi ise küresel ekonomiyi yavaşlatırken, özellikle ABD, Avrupa ve Asya’da pek çok şirket, yeni işe alımlara ara verdiğini veya çalışan sayısını azaltacağını açıklamaya devam ediyor.

Teknoloji şirketleri işten çıkarmalara devam ediyor

Amazon, Meta ve Twitter geçen yıl birkaç bin çalışanını işten çıkarırken, diğer teknoloji şirketlerinin de istihdamı azaltmaya çalışması dikkati çekiyor.

Telekom, elektronik ve yazılım geliştirme alanlarındaki şirketler tarafından açıklanan veya onaylanan işten çıkarmaların kaydını tutan bir danışmanlık şirketi olan Challenger, Gray & Christmas’ın bu ay yayımladığı rapora göre, ABD’de işten çıkarma duyuruları, geçen yıl aralıkta bir yıl öncesine kıyasla yüzde 129 yükselerek 44 bine yaklaştı.

Geçen yıl genelindeyse işten çıkarma açıklamaları 2021’e göre yüzde 13 artışla yaklaşık 364 bine çıktı.

İşten çıkarma duyurularının büyük bir kısmı teknoloji şirketlerinden gelirken bu sektördeki şirketlerden 2022’de bir önceki yıla göre yüzde 649 artışla 97 binden fazla kişinin işten çıkarılacağı bildirimi yapıldı.

Otomotiv endüstrisi, geçen yıl 30 bin 912 kişiyle en çok işten çıkarma açıklayan ikinci sektör oldu. Sağlık sektörü şirketleri ise aynı dönemde 30 bin 626 kişilik işten çıkarma duyurusu yaptı.

Yaklaşık 70 bin kişilik işten çıkarma planı açıklandı

İşten çıkarma dalgasına bu yıl hızla yenileri eklenirken, teknoloji sektöründeki işten çıkarmaları takip eden Layoffs.fyi sitesinin verilerine göre teknoloji şirketleri tarafından sadece 2023’te 67 binden fazla iş gücü azaltımı bildirildi.

Geçen yıl 10 bin kişiyi işten çıkaracağını duyuran Amazon, bu yıl başında daha önce açıkladıkları dahil toplam 18 binden fazla kişiyi işten çıkarmayı planladıklarını açıkladı.

Amazon, işlerine son verilecek kişilerin çoğunluğunun mağazalar ve kişiler, deneyim ve teknoloji (PXT) gruplarında gerçekleşeceğini duyurdu.

Amerikan bulut tabanlı yazılım şirketi Salesforce, iş gücünü yüzde 10 azaltma kararı aldığını duyurdu. Bu oran yaklaşık 8 bin kişiye denk gelirken, işten çıkarmaların şirketin maliyetlerinde 1,4 – 2,1 milyar dolar düşüş sağlamasının beklendiği kaydedildi.

Kripto para borsası Coinbase, 950 kişiyi daha işten çıkarmayı planladığını bildirdi.

Crypto.com ise devam eden “ters rüzgarlar” ve öngörülemeyen küresel ekonomik koşullar nedeniyle iş gücünü yüzde 20 azaltacağını belirtti.

ABD’li teknoloji şirketlerinden Microsoft da yılın üçüncü çeyreğinin sonuna kadar çalışanlarının yaklaşık yüzde 5’ine denk gelen 10 bin kişiyi işten çıkarma planını açıkladı.

Google, Spotify ve SAP de iş gücünü azaltıyor

Şirketlere fiziksel ve sanal alanlar da dahil olmak üzere ortak çalışma alanı sağlayan bir girişim olan WeWork, 300 çalışanını işten çıkarmayı planladığını duyurdu.

ABD’li teknoloji devi Google’ın ana kuruluşu Alphabet, 12 bin çalışanını işten çıkaracağını açıkladı.

Merkezi İsveç’te bulunan müzik veri akışı ve podcast servisi Spotify, daha fazla verimlilik sağlamak, maliyetleri yönetmek ve karar vermeyi hızlandırmak amacıyla şirketin organizasyonunda yeniden yapılanmaya karar verdi. Şirket bu kapsamda, çalışanlarının yüzde 6’sını işten çıkaracağını duyurdu.

İşten çıkarma dalgası, yatırım bankacılığını artan faiz artışlarıyla yaklaşan resesyon ve gelirlerin düşmesinin ardından vurdu.

Morgan Stanley ve Barclays’de ya çalışanlarını sessizce işten çıkardı ya da gelecek aylarda bunu yapmayı planladıklarını açıkladı.

İsviçreli yatırım bankası Credit Suisse, geçen yıl 2025’e kadar dünya genelinde 9 bin kişiyi işten çıkaracağını açıkladıktan sonra bu yıl Avrupalı yatırım bankacılarının yüzde 10’dan fazlasını pozisyonuna son vermeyi planlıyor. Bunun da Londra ve Zürih’te yüzlerce iş kaybına neden olması bekleniyor.

ABD’nin en büyük yatırım bankalarından Goldman Sachs’ın bu yıl 3 binden fazla kişiyi işten çıkarma planı yaptığı bildirildi.

Çevrim içi ev eşyaları perakendecisi Wayfair Inc. Ağustos 2022’de, küresel işgücünün yaklaşık yüzde 5’ini temsil eden 870 kişiyi işten çıkarılacağını duyurmasından sonra yeni bir işten çıkarma turu duyurmaya hazırlandığı iddia ediliyor.

Otomotiv üreticisi Ford’un da elektrikli araçlar için artan batarya maliyetleri ve ABD ile Avrupa ekonomilerinde beklenen resesyonun etkisiyle Almanya’nın Köln şehrindeki fabrikasında 3 bin 200 çalışanını işten çıkaracağı kaydedildi.

Alman şirketi SAP da bu yıl çalışan sayısını azaltacak firmalar arasına katıldı. Şirket, küresel çalışan sayısını yüzde 2,5 azaltacak bir yeniden yapılandırma programı başlatacağını bildirdi.

ABD’li teknoloji şirketi IBM de bazı varlık tasfiyelerinin bir parçası olarak 3 bin 900 kişiyi işten çıkaracağını açıkladı.

ABD merkezli kimya şirketi Dow, bu yıl maliyetlerini azaltmak amacıyla dünya genelinde 2 bin çalışanını işten çıkarmayı planladığını duyurdu.

Financial Times’in haberine göre, Vodafone Group çoğu Londra’daki genel merkezinde bulunan birkaç yüz kişiyi işten çıkarmayı planlıyor.

News Corp’a ait Wall Street Journal, Barron’s ve MarketWatch finans, haber kuruluşlarını yer aldığı Dow Jones, yeniden yapılanmaya giderek daha fazla büyümek için bazı çalışanlarını işten çıkarmayı değerlendiriyor.

Geçen yıl da işten çıkarma duyuruları gelmişti

Geçen yıl Meta, Twitter, Cisco, Philips gibi teknoloji devleri de işten çıkarma açıklamaları yapmıştı.

Meta’dan kasım ayında yapılan açıklamada, iş gücünde yüzde 13 azaltmaya gitme ve 11 binden fazla çalışanın işine son verme kararı bildirilmişti. Twitter’da ise 3 bin 700’den fazla kişini işine son verilmişti.

Cisco ve Philips de yaklaşık 4 biner kişiyi işten çıkarma planlarını açıklamıştı.

ABD’de Netflix, Robinhood, Snap, Shopify, Peloton ve Calm gibi şirketler de daha önce personel sayısını azaltma yoluna gideceklerini duyurmuştu.

Netflix 450 çalışanının işine son verirken, Peloton 800’den fazla kişinin işten çıkarılacağını, Robinhood çalışan sayısını yüzde 23, Snapchat yüzde 20, Shopify yüzde 10, Cameo yüzde 25 ve Calm yüzde 20 azaltacağını duyurmuştu.

BBC araştırmasına göre İngiltere’de bazı çocuk bakım evlerinde çocuklar dövüldü ve dışarıda bırakıldı

Yeni bir BBC araştırması, İngiltere’nin Doncaster şehrindeki bazı bakım evlerinde çocukların dövüldüğü, yaralarına sirke döküldüğü ve çıplak halde dışarıya atıldığı en az 100 vakayı ortaya çıkardı.

Bu şikayetlerin, çocuk bakım evlerinin kapatılmasından 3 yıl öncesine kadar geriye dayandığı tespit edildi.

Söz konusu bakım evleri, ülkedeki eğitim kuruluşlarını denetlemekten sorumlu olan, hükümete bağlı Ofsted’den “iyi” değerlendirmesi almıştı.

BBC’nin gördüğü belgelere göre Ofsted ayrıca olaylar hakkında 40 kez uyarılmıştı.

Ofsted ve bakım evlerini yöneten Hesley Group adlı şirket olaylardan sonra özür diledi.

Ancak İngiltere’de bakım gören, en savunmasız 100’den fazla çocuğun zarar görmüş olmasından endişeleniyor.

Bu çocukların bir kısmında konuşma bozukluğu olduğu belirtiliyor.

İki yatılı okulun da içinde bulunduğu bu bakım evleri, her çocuğun bakımı için yerel yönetimden yaklaşık 250 bin sterlinlik yardım alıyordu.

Ofsted, Mart 2021’de duruma müdahale etti ve bakım evleri kısa bir süre sonra kapatıldı.

Ancak Ekim 2022’de yapılan uzman değerlendirmesinde bakım evlerinde “sistematik ve devamlı suistimal” olduğu bildirildi.

BBC, Hesley Group adlı şirketten sızdırılan belgelerin değerlendirmesini yaptıktan ve eskiden bakım evlerinde çalışan 15 kişiyle görüştükten sonra bu suistimalin ne boyutta olduğunu açıklayabiliyor.

Araştırmaya göre:Bazı çocuklara günlerce ilaçları verilmedi Bazı çocuklar gece boyunca banyolara kapatıldı, kirli giysiler içinde bırakıldı ve soğuk banyolarda zorla oturtuldu Otizmli ve ciddi öğrenme zorlukları olan ve epilepsi hastası bir kızın annesi, kızının personel tarafından yerde sürüklendiğini anlattı Bazı personelin sabıka kayıt kontrolleri, savunmasız çocuklarla çalışmaya başladıktan altı ay sonrasına kadar yapılmadı Bazı Hesley Group personeline soruşturma başlatan polis, bakım evlerinin kapatılmasından üç yıl öncesinde konuyla ilgili uyarılmıştı Hesley Group, tüm tesisleri için yüzde 16'lık, yani 12 milyon sterlinlik kâr kaydetti

Öncelikle gaz boru hatlarına yaptığı yatırımlarla tanınan, özel sermaye şirketi Antin Infrastructure’a ait olan Hesley Group, öğrenme güçlükleriyle yaşayan yetişkinler için bir okul işletmeye devam ediyor.

Hesley Group, Güney Yorkshire Polisi tarafından devam eden ceza soruşturması nedeniyle daha fazla yorum yapamayacağını belirtiyor.
Fiziksel ve duygusal taciz

Daha önce bakım evlerinin bir tanesinde engelli çocukların bakımından sorumlu olan Chloe Straw, BBC’ye deneyimlerini anlattı.

Chloe, çocuklardan bir tanesinin kollarına bulaşık deterjanı döktüğünü gördüğünde bunu neden yaptığını sordu:

“Gece vardiyasında çalışanlar onu tutamasın diye bunu yapıyordu. Kendisini korumak için bunu yapmak zorundaydı.”

Chloe, 2017’de Fullerton House adlı bakım evindeki işine başlar başlamaz çocuklara uygulanan cezaların aşırıya kaçtığını anlamıştı.

Chloe’nin meslektaşları bu cezalar hakkında açık bir şekilde konuşuyordu.

Chloe, endişelerini üst düzey personele birçok kez bildirdiğini söylüyor:

“Beni dinlemeleri için resmen ağladım ve yalvardım.”

BBC’nin Chloe gibi eski çalışanlarla yaptığı görüşmelere ve Hesley Group’un gizli belgelerine bakıldığında, fiziksel ve duygusal taciz ve ihmaller silsilesi ile karşılaşıyoruz.

BBC’nin konuştuğu bir eski personel, çocuklardan birine kaşıkla pul biber yedirildiğini ve su verilmediğini gördüğünü anlatıyor.

Çocuklardan birinin gözünün morartıldığı, bazılarının ise yumruklandığı ve tekmelendiğine dair kanıtlar da aktarılıyor.

Bakım evlerinden birinde çocuklardan bir tanesinin ayak bileklerinden tutularak havada sallandığı, bir diğerinin ise çıplak halde buz gibi havada dışarıya atıldığı ifade ediliyor.

Gece boyunca banyoda kilitli kalan bir çocuk ile ilaçları günlerce verilmeyen bazı diğer çocukların da ihmal vakaları ortaya çıkıyor.

2018-2021 yılları arasında bakım evlerinden toplam 104 vaka bildirildi.

Chloe, çalıştığı bakım evinin kapatılması için geçen üç yıllık sürenin “iğrenç” olduğunu söylüyor.
“Bu insanlara tam anlamıyla güveniyorsun”

Nicola Oades, otizmli ve epilepsi hastası kızı Ruby’nin bileklerinden tutulup yerde sürüklenerek odasına götürüldüğünü anlatıyor.

Nicola, “Zaten çocuğunu bakım evine vermek zor bir karar. Bu insanlara tam anlamıyla güveniyorsun” diyor.
Ruby

Otizmli Ruby yüksek sesleri sevmiyor. Kaldığı bakım evindeki çalışanların onu cezalandırmak için radyonun sesinini açtığı aktarılıyor

Ruby, daha önce kaldığı bakım evlerinde de buna benzer muamele gördü.

Yüksek sesleri sevmeyen Ruby’yi cezalandırmak için, kaldığı Kisimul adlı bakım evinde çalışanların radyoyu yüksek sesle açtığı aktarılıyor.

Uzman araştırmacı Peter Morris’in BBC için yaptığı analize göre İngiltere ve Galler’de özel sermaye şirketleri, çocuk bakım tesislerinin dörtte birinden fazlasına sahip.

BBC’ye konuşan Ofsted Başmüfettişi Amanda Spielman ise, Hesley yöneticilerinin olayları bildirmekte “dürüst olmamasına” rağmen, kurumun başarısızlıkları için “çok üzgün” olduğunu söyledi.

Kanada, karanlık geçmişi ile yüzleşiyor. Kültürel soykırımdan dolayı özür dileyen ve 20 milyar dolar tazminat ödemeyi kabul eden Kanada, bu kez yerlilerin kültürel kayıpları için 2 milyar dolar ödeyecek.

Avrupa’dan Kanada’ya göç, yerliler için bir soykırım ve asimilasyon hikayesine dönüştü. Yerlilerin kendi kültürlerini unutup, Hristiyanlaşması için kilise okulları açıldı. 150 binden fazla çocuk, ailelerinden kopartılarak yatılı kalmaya zorlandı.

157 yıl süren zulümde, resmi rakamlara göre en az 6 bin çocuk hayatını kaybetti. Ancak okul bahçelerinde ortaya çıkan toplu mezarlar ve kayıtsız çocuklar gerçek sayının daha fazla olduğunu düşündürüyor.

Kanada hükumeti, 2008 yılında bu insanlık ayıbı nedeniyle resmen özür diledikten sonra tazminat davası açıldı.

Hükumet, kilise okullarında ölen çocuklar için 20 milyar dolar ödemeyi kabul etti.

Kanada devletine karşı kültürel soykırım suçlamasıyla 2012 yılında başka bir dava daha açıldı.

Hükumet bu kez 2 milyar dolar tazminatı kabul etti. Tazminatın ödenebilmesi için kararın mahkeme tarafından da onaylanması gerekiyor.

Kanada’daki kilise okullarının karanlık tarihi, 2021 yılında bu okullardan birinin bahçesinde kayıtlarda bulunmayan 751 çocuğun toplu mezarının bulunmasıyla ortaya çıkmıştı.Bunun üzerine bütün okulların bahçelerinde dedektörlerle arama başlatıldı.

Geçen hafta bu okulların birinin daha bahçesinde toplu mezar bulundu. Mezarda 171 çocuğun çocuğun gömülü olduğu düşünülüyor.